Feiten & cijfers

Prevalentie van traumatische ervaringen

De meerderheid (50-98% volgens internationale overzichtsstudies) van de mensen die in de GGZ onder behandeling zijn voor psychotische klachten1 heeft in het verleden traumatische ervaringen2 meegemaakt. Specifiek in Nederland is ook onderzocht hoe vaak mensen met psychosen in hun leven geconfronteerd werden met ten minste één traumatische ervaring en dat kwam uit op zo’n 78%. Dat is veel, maar anderzijds blijkt uit studies dat van álle mensen in de samenleving de grote meerderheid tenminste wel één trauma heeft meegemaakt.

Frequentie en type trauma’s

Er is echter wel een groot verschil tussen ‘de algemene populatie’ en mensen met psychosen. Mensen met psychosen hebben in vergelijking met de algemene populatie gemiddeld duidelijk

• meer trauma’s meegemaakt
• meer verschillende soorten trauma’s meegemaakt (gemiddeld 2, bijvoorbeeld seksueel misbruik + psychische mishandeling)
• meer belastende ‘high impact’ trauma’s meegemaakt (bv meer seksueel geweld)

Wat ook naar voren kwam uit de studie, is dat heel veel mensen (80%) hun eigen psychotische episoden (inclusief alles daaromheen, zoals opnames, bejegening, en dergelijke) als traumatisch hebben ervaren.

Kortom, in tegenstelling tot de algemene populatie kan de groep van mensen met psychosen worden beschouwd als een multi-getraumatiseerde groep.

Er zijn wel wat verschillen tussen mannen en vrouwen: Nederlandse vrouwen met psychoseklachten rapporteren aanmerkelijk vaker seksuele trauma’s dan mannen (3.5: 1), meer lichamelijke mishandeling (1.5: 1) en psychische mishandeling (1.5:1). De vrouwen rapporteren minder trauma’s van geweldsincidenten, oorlog en ongevallen dan mannen (0.8: 1).

Prevalentie van post traumatische stress stoornis (PTSS)

Dat verschil in blootstelling aan de hoeveelheid en typen trauma’s tussen de algemene populatie en de groep mensen met psychosen heeft belangrijke verschillende gevolgen voor wat betreft latere klachten.
In de algemene populatie komt post traumatische stress stoornis ongeveer bij 3,5% van de mensen voor.
Bij mensen met psychosen in de Nederlandse GGZ komt PTSS bij ongeveer 16% voor.

Onderschatting van trauma en PTSS in de GGZ bij mensen met psychosen

Het is nagegaan of de diagnose PTSS ook goed gesignaleerd wordt in de Nederlandse GGZ bij mensen met psychosen. Het bleek dat ruim 9 van de 10 (93%) cliënten met psychose én PTSS de diagnose PTSS niet in het dossier had staan. In de praktijk betekent dit dat mensen die psychotisch zijn of zijn geweest nauwelijks aandacht of behandeling krijgen voor eventuele trauma’s of PTSS.

Predictive validity of the Trauma Screening Questionnaire in detecting PTSD in patients with psychotic disorders. 2015. Brit J Psychiatry